You have got to find what you love Steve Jobs says

Standford Report, June 14, 2005

This  is a prepared text of the Commencement Address  delivered by Steve  Jobs, CEO of Apple Computer and of Pixar Animation  Studios, on June 12,  2005.

Translated by Mejonu

ဒီေန႔ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ ဒီလိုကမာၻေပၚမွာအေကာင္းဆံုး University  ဘြဲ႕ေပးပြဲမွာ ဒီလိုေတြ႕ဆံုခြင့္ရတဲ့အတြက္ အရမ္းပဲဂုဏ္ယူပါတယ္။  ကၽႊန္ေတာ္ကေတာ့ College ျပီးျပီး  ဘြဲ႕မရခဲ့ဖူးပါဘူး။ အမွန္ေျပာမယ္ဆိုရင္   ေကာလိပ္ေတာ့တက္ဖူးေပမယ့္ ဘြဲ႕မရခဲ့တာပါ။   ဒီေန႔ကၽႊန္ေတာ့္အေၾကာင္းသံုးပုိင္းပိုင္းၿပီးေျပာခ်င္ပါတယ္။   ေထြေထြထူးထူးေတာ့မဟုတ္ပါဘူး ပံုျပင္သံုးခုပါ။

ပထမဦးစြာ အစက္ကေလးေတြဆက္စပ္ပံု  

ကၽႊန္ေတာ္ Reed College ကေန  ၆ လတက္ျပီးေနာက္မွာ ေက်ာင္းထြက္ပါတယ္။  ဒါေပမယ့္ ေနာက္ထပ္  ၁၈လကိုအဲဒီေက်ာင္းမွာပဲေနပါေသးတယ္။  ဘာ့ေၾကာင္းေက်ာင္းထြက္တယ္ဆိုတာေတာ့   ကၽႊန္ေတာ္မေမြးခင္ကတည္းကဒီျပႆနာရွိခဲ့တာပါ။ ကၽႊန္ေတာ့္အေမကေတာ့ အသက္ငယ္ျပီး   လက္မထပ္တဲ့ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသူတစ္ေယာက္ပါ။   သူကကၽႊန္ေတာ့္ကိုေမြးစားေက်ာင္းမွာထားဖို႔ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။   ကၽႊန္ေတာ့္အေမကကၽႊန္ေတာ့္ကို ဘဝဆင့္တန္းျမင့္တဲ့   ဥပေဒရွင္ေရွ႕ေနမိသားစုကေမြးစားသင့္တယ္ဆိုျပီး ဆႏၵျပင္းျပခဲ့ပါတယ္။   ကၽႊန္ေတာ္တကယ္ေမြးလာတဲ့အခ်ိန္ေနာက္ဆံုးမိနစ္မွာက်ေတာ့   သူတို႔ကမိန္းကေလးလိုခ်င္ခဲ့ပါတယ္။ ကၽႊန္ေတာ့မိဘေတြကို "ကၽႊန္ေတာ္တို႔မထင္မွတ္ပဲ သားေယာက်္ားေလးကို ေမြးလာပါတယ္ သူ႔ကိုလိုခ်င္သလား"  လို႔ေမးလာတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ "လိုခ်င္တာေပါ " လို႔ေျဖပါတယ္။   ေနာက္ပိုင္းမွာကၽႊန္ေတာ့္အေမအရင္းက ကၽႊန္ေတာ့္ကိုေမြးစားမယ့္ မိဘႏွစ္ပါးဟာ   ဘြဲ႕မရခဲ့မွန္းသိလာေတာ့ ဥပေဒနဲ႔ကိုက္ညီတဲ့   ေမြးစားစာရြက္အေပၚလက္မွတ္ထိုးဖို႔ညင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္လအနည္းငယ္ၾကာမွ   ကၽႊန္ေတာ့္ကိုေမြးစားမယ့္ မိဘႏွစ္ပါးကကၽႊန္ေတာ့္ကိုတစ္ေန႔ေတာ့   ေကာလိပ္တက္ခိုင္းမယ္လို႔ကတိေပးေတာ့ အေမကကၽႊန္ေတာ့္ကုိသူတို႔ေမြးစားဖို႔   သေဘာတူလာပါတယ္။

 ေနာက္ ၁၇ႏွစ္ၾကာမွာ ကၽႊန္ေတာ္ေကာလိပ္တက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽႊန္ေတာ္  ဘုမသိဘမသိပဲ Stanford college လို ေဈးၾကီးတဲ့ ေကာလိပ္တစ္ခုကို ေရြးမိပါတယ္။  အဲဒီမွာ ကၽႊန္ေတာ့္မိဘစုထားတဲ့ေငြေတြအားလံုးဟာ က်ဳိရွင္ ( Tuition) ခနဲ႔   ပဲကုန္သြားပါတယ္။ ကၽႊန္ေတာ္ကဒီေကာလိပ္တက္ရတဲ့ အက်ဳိး၊   ဒီေကာလိပ္ကကၽႊန္ေတာ္ကို ဘာေကာင္းက်ဳိးေပးျပီး ဘာတိုးတက္မွုမွ   မရတာကိုျမင္ေတာ့၊ ျပီးရင္ ကၽႊန္ေတာ္မိဘေတြရဲ့ တစ္သက္လံုးစုထားတာ အကုန္လံုး   ဒီမွာပဲ ျဖိဳးတီးရတဲ့အတြက္ ေနာက္ေျခာက္လၾကာေတာ့ ေက်ာင္းထြက္ဖို႔   ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ ဒီဟာကၽႊန္ေတာ့္အတြက္ေရာ္၊ မိဘႏွစ္ပါးအတြက္ပါ   ပိုေကာင္းမယ္လို႔ ကၽႊန္ေတာ္ယံုၾကည္ခဲ့ပါတယ္။ အစပိုင္းတုန္းကေတာ့ အရမ္းပဲ   စိတ္ဓာတ္က်ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ျပန္ၾကည့္ေတာ့ ဒီဟာကကၽႊန္ေတာ့္ဘဝမွာ   အေကာင္းဆံုး ဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္လာပါတယ္။ ကၽႊန္ေတာ္ေက်ာင္းထြက္ခါစတုန္းက   စိတ္မဝင္စားတဲ့ဘာသာေတြထားခဲ့ျပီး စိတ္ဝင္စားတဲ့ ဘာသာေတြသာလိုက္ပါတယ္။   ဒါဟာစိတ္ကူးရင္ေတာ့ မဆန္ခဲ့ပါဘူး။ ကၽႊန္ေတာ့္မွာ အခန္း ( Dormitory)  မရွိလို႔ သူငယ္ခ်င္းေတြရဲ့အခန္း ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာပဲ အိပ္ေလ့ရွိပါတယ္။  ကၽႊန္ေတာ္က Coke Bottles ေတြကို ငါးျပားရဖို႔အတြက္ စုပါတယ္။ ျပီးရင္  ကၽႊန္ေတာ့္ေနရာကေန ခုနစ္ (၇) မိုင္ေဝးတဲ့ The Hare Krishna ဘုရားေက်ာင္းမွာ  ညစာတစ္ခါစားဖို႔အတြက္ Sunday ညတိုင္း  လမ္းေလ်ွာက္သြားပါတယ္။  ဒါကိုကၽႊန္ေတာ္ေပ်ာ္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးမွာ  ေပ်ာ္ရြင္ရတာမ်ဳိးနဲ႔  အေတြ႕အၾကဳံေတြက တန္ဖိုးမရွိပဲ ျဖစ္လာပါတယ္။  ဥပမာတစ္ခုကိုေပးပါမယ္။ အဲဒီတုန္းက Reed College ဟာ တစ္ႏိုင္ငံအတြက္ Calligraphy Instruction  စာလံုးနဲ႔ပံုဆြဲျခင္းမွာ အေကာင္းဆံုး တစ္ခုပါ။ ျခံထဲက ပို႔စ္တာ  (Poster)ေတြ၊ Drawer ေတြက label ေတြဟာ အရမ္းပဲလွပါတယ္။  ကၽႊန္ေတာ္ေက်ာင္းထြက္တဲ့အတြက္ ပံုမွန္အခန္း ဘာသာေတြယူစရာမလိုေတာ့ ဒီ  calligraphy ဘာသာရပ္ကိုယူဖို႔ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ Serif and San Serif  typefaces, မတူညီတဲ့  စာလံုးႏွစ္ခုေပါင္းစပ္ရင္ျခားနားပံု၊ စာရြက္ေပၚမွာ  စာသားေတြ  ဘယ္လိုေပၚမယ္ဆိုတာကအစ သင္ယူခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ အရမ္းလဲလွျပီး၊   စိတ္ဝင္စားစရာလည္းေကာင္းပါတယ္။ ဒါေတြကို ကၽႊန္ေတာ္ သင္ယူေလ့လာမယ္   ဘဝအတြက္အသံုးျပဳမယ္လို႔လည္း မေမ်ာ္လင့္လဲ့ဖူးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ပထမဦးဆံုး  Macintosh Computer တီထြင္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီဟာေတြျပန္ျပီး အသံုးဝင္လာပါတယ္။  ဒါတီထြင္မွုကို Mac လို႔ design ျပဳပါတယ္။ ဒါဟာ ပထမဆံုး အေကာင္းဆံုး  typography Computer ျဖစ္လာပါတယ္။ တကယ္လို႔ ကၽႊန္ေတာ္ဟာ ေက်ာင္းမထြက္ပဲ ဒီ  ဘာသာရပ္ကို မေလ့လာခဲ့ဘူးဆိုရင္ အခုခ်န္မွာ သံုးေနတဲ့ Mac typefaces,  စာလံုးႏိုင္းယွဥ္တာေတြ၊ စလံုးပိုျပီးလွတာေတြလည္း  ရွိေသးမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ထင္တယ္။ Windows က Mac ကို ေကာပီ (copy) တာျဖစ္ေနေတာ့  personal computer မွာဒါေတြေတာ့ရွိမွာမဟုတ္ပါဘူး။  ဆိုထားတဲ့အတိုင္းပဲ  ကၽႊန္ေတာ္ ေကာလိပ္ဆက္တက္ျပီး  ဒီဘာသာရပ္ကိုမယူခဲ့ဘူးဆိုရင္ ဒီလိုထူးဆန္းျပီး အန္႔ေအာ္စရာေကာင္းေလာက္တဲ့ typography လည္း Mac မွာရွိေသးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။  ဟုတ္ပါတယ္ ေကာလိပ္မွာေနတဲ့အခ်ိန္ျပန္စဥ္းစားၾကည့္လိုက္ရင္ ဒီလို အစက္  (dots) ကေလးေတြဆက္စပ္ဖို႔ဆိုတာ  မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္  ဆယ္ႏွစ္အတြင္းျပန္ၾကည့္တဲ့အခါက်ေတာ့  ဒီဟာလံုးဝျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ေပါ့။  အဲဒါေၾကာင့္လည္း ဒီေန႔မွာ Mac ဆိုတဲ့ Computer ကိုသံုးလို႔ရတာပါ။   ေနာက္တစ္ခါ ကၽႊန္ေတာ္ဒါကိုေျပာခ်င္ပါတယ္။ အေရွ႕ကိုၾကည့္ျပီး ဒီ အစက္ေလးေတြ   ဆက္ႏြယ္လို႔မရပါဘူး၊ နင့္အေနာက္ကိုၾကည့္မွတာ ဆက္ႏြယ္လို႔ရမွာျဖစ္တယ္။ (  ဆိုလိုတာကေတာ့  အတိတ္ကိုျပန္ၾကည့္ျပီး မွားခဲ့တာေတြအတြက္ထိုင္မေနပဲ   အေကာင္းဆံုးသင္ခန္းစာအျဖစ္ ယူသြားျပီး ထပ္မမွားေအာင္ ၾကိဳးစားဖို႔ပါပဲ)  အဲဒီေတာ့ ဒီ dots ေတြဟာ နင့္အနာဂတ္မွာ တစ္နည္းအားျဖင့္  ဆက္စပ္လို႔ရမယ္ဆိုတာယံုလိုက္ပါ။ နင့္ကိုနင္၊ ကံၾကမၼာ၊ ဘဝ၊ ဝဋ္လည္ ( Karma)  တာအစသျဖင့္ေပါ့ တစ္ခုခုေတာ့ယံုၾကည္ပါ။ ဒီဟာေတြကမက်ဆံုးေစတာမက၊  ကၽႊန္ေတာ့္ဘဝမွာ ေျပာင္းလဲမွုအမ်ားၾကီး ျဖစ္ေစပါတယ္။

ဒုတိယမွာၾကေတာ့ ဆံုးရွုံးျခင္းနဲ႔ ခ်စ္ျခင္းပါ

ကၽႊန္ေတာ့္ဘဝမွာ ကၽႊန္ေတာ္ၾကဳိက္တာကိုလုပ္ရတဲ့အတြက္ ကၽႊန္ေတာ္  ကံေကာင္းတယ္လို႔ဆိုရတာေပါ့။ ကၽႊန္ေတာ္ အသက္ ႏွစ္ဆယ္ျပည့္ေတာ့ Woz ႏွင့္  ကၽႊန္ေတာ့ အေမနဲ႔အေဖ ရဲ့ ကား ဂူေဒါင္ထဲမွာ Apple ကို  စတင္ခဲ့ပါတယ္။  အလုပ္ေတာ့သိပ္ၾကိဳးစားတာေပါ့။ ေနာက္ဆယ္ႏွစ္အၾကာမွာ   ကၽႊန္ေတာ္တို႔ႏွစ္ေယာက္တည္းန႔ဲ အဲဒီကား ဂူေဒါင္ထဲမွာပဲ အလုပ္သမား   ေလးေထာင္ေက်ာ္ေလာက္ ႏွင့္ $2 billion တန္တဲ့ Apple companyကို  ဖြင့္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ကၽႊန္ေတာ္ အသက္ သံုးဆယ္မျပည့္ခင္ တစ္ႏွစ္အေစာမွာ  ကၽႊန္ေတာ္တို႔ တီထြင္တဲ့ အေကာင္းဆံုး Macintosh ကို ေရာင္းခ်ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။  အဲဒါျပီးမွ ကၽႊန္ေတာ္ အလုပ္ထုပ္ခံပါတယ္။ စဥ္းစားၾကည့္ပါလား  နင္စတင္တည္ေထာင္တဲ့ company ကေန အလုပ္ျဖဳတ္ခံတယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုျဖစ္တာလဲေပါ့။  ေကာင္းျပီေလး။ Apple ပိုျပီးတိုးတက္လာတာနဲ႔အမွ်  ဝါသနာလည္းပိုၾကီးလာပါတယ္၊  ယံုၾကည္တင့္တယ္လို႔လည္းထင္တဲ့ လူတစ္ေယာက္ကို  လက္တြဲေဖာ္အျဖစ္ျငား (hiring) မိတာေပါ့။  ပထမႏွစ္ေတာ့ မဆိုးပါဘူး ေကာင္းခဲ့ပါတယ္။  ဒါေပမယ့္ၾကာလာေတာ့  အျမင္ခ်င္းတဖည္းဖည္းနဲ႔ ကြာလာတာေတြ႕ရတယ္။  အဲဒီလိုျဖစ္ေနတဲ့ၾကားက  ကၽႊန္ေတာ္တို႔ရဲ့ Board of Directors ေတြကသူ႕ဘက္မွာပါေတာ့   ကၽႊန္ေတာ္အလုပ္ထြက္ပါတယ္။ ဒါဟာထင္ထင္ရွားရွားျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့   ကၽႊန္ေတာ့္ဘဝမွာ ရည္ရြယ္ထားသမ်အားလံုးက ေပ်ာက္သြားျပီး၊   လူအမ်ားသိတဲ့က်ဆံုးျခင္းတစ္ခုပါ။ ေနာက္လအနည္းငယ္အတြင္း   ဘာကိုလုပ္လို႔လုပ္ရမွန္းေတာင္မသိျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ေနာင္လာမယ့္   မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ားရဲ့ ဘဝတက္လမ္းကို မေဖာက္ေပးႏိုင္ဘဲ၊   အေမွာင္ထဲမွာလမ္းျပတဲ့မီးကို ျငိမ္းသြားေစသလိုပဲ ခံစားမိပါတယ္။ David Packard  ႏွင့္ Bob Noyce တို႔ကိုေတြ႕ျပီး  ေျပာမွား ဆိုမွားခဲ့သမ်အားလံုးအတြက္  ေတာင္းပန္ဖို႔ ၾကိဳစားခဲ့ပါတယ္။  ကၽႊန္ေတာ္ဟာ  အရမ္းရွဳံးနိမ့္သြားတဲ့လူပါလို႔ခံစားတယ္၊ ျပီးရင္  ဒီျမိဳ႕ထဲကေန  ထြက္သြားဖို႔ေတာင္ စဥ္းစားဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္စံုတစ္ရာက  ကၽႊန္ေတာ့္ကို  အႏိုင္ယူျပီး ကၽႊန္ေတာ္လုပ္ခဲ့တဲ့ အလုပ္ကို ခ်စ္တတ္လာပါတယ္။  ဒီလိုရုပ္တရက္  အျဖစ္အပ်က္ေၾကာင့္ဘာမွ ေျပာင္းလဲမွဳမရွိႏိုင္ဘူး  ဆိုျပီး ျငင္းဆိုေပမယ့္  ဒီအလုပ္ကိုေတာ့္ စိတ္မကုန္တတ္ပါဘူး။ အဲဒီေတာ့  ကၽႊန္ေတာ္ေနာက္တစ္ခါ  ျပန္လည္စတင္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ ဒီ Apple ကေနအလုပ္ထုပ္ခံရတာ  အေကာင္းတစ္ခုအျဖစ္ကၽႊန္ေတာ္မျမင္ခဲ့ေပမယ့္  ကၽႊန္ေတာ္ဘဝအတြက္  အေကာင္းဆံုးျဖစ္ရပ္ေလးတစ္ခု ျဖစ္လာပါတယ္။  ေအာင္ျမင္ျခင္းရဲ့လမ္းစဟာ  လဆန္းတစ္ရက္လိုပဲ စတင္လာပါေတာ့တယ္။  ဒီအရာကကၽႊန္ေတာ့္ဘဝရဲ့  အေကာင္းဆံုးဖန္တီးမွဳ ေခတ္ကာလရဲ့ လမ္းစဥ္ကို  ေဖာက္ေပးလိုက္တာပါပဲ။  ေနာက္ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ NeXT ႏွင့္ Pixar company ကို  တည္ေထာင္လိုက္ပါတယ္။ စိတ္ကူးယွဥ္ဆန္တဲ့  အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးနဲ႔ခ်စ္ၾကိဳက္ၾကျပီး သူဟာ ကၽႊန္ေတာ့္ ဇနီး Laurence ပါ။  Pixar Companyကေန ကမာၻ႔ ပထမဦးဆံုး စက္ရုပ္ ဗီဒယိုကား ျဖစ္တဲ့ "Toy Story”  ကိုရိုက္ကူးခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာလည္း ကမာၻေပၚမွာ ေအာင္ျမင္ဆံုး  စက္ရုပ္ကားတစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။ NeXT ကို Apple က ဝယ္လာျပီးေနာက္ ကၽႊန္ေတာ္က  Apple မွာ အလုပ္လုပ္ျပီး ဒီ NeXT ကေန မေမ့ႏိုင္တဲ့  စက္မွဳပညာထုပ္လုပ္ခ်က္တစ္ရပ္ျဖစ္ျပီး ကမာၻၾကီးကိုေျပာင္းလဲေစတဲ့ Apples ေတြထဲက  တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Job Apple ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽႊန္ေတာ္ ႏွင့္ Laurence ကေတာ့  ေပ်ာ္ရြင္တဲ့ မိသားစုတစ္ခုျဖစ္လာပါတယ္။ Apple ကေန  အလုပ္ထုပ္မခံခဲ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒီအရာေတြ တစ္ခုမွ ျဖစ္လာမွာ  မဟုတ္ဘူး လို႔  ေသခ်ာစြာေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒီဟာကေတာ့ အရမ္းခါးတဲ့ ေဆးတစ္ခုပါ  ဒါေပမယ့္  လူနာေတြကလိုအပ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလမွာေတာ့ ဘဝဆိုတာ ေခါင္းေပၚကေန  အုတ္ခဲနဲ႔  ထုနက္ခံရသလိုပါ။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ဓာတ္မက်ပါနဲ႔။ ကၽႊန္ေတာ္ဒီလို   ေအာင္ျမင္ရတဲ့ေၾကာင္းကေတာ့ ကၽႊန္ေတာ္ လုပ္တဲ့ အလုပ္ကို ခ်စ္ခဲ့လို႔ပါ။   မင္းကဘာခ်စ္သလဲ။ ဘာလုပ္ရင္ေပ်ာ္သလဲဆိုတာ မင္းရွာရမွာျဖစ္တယ္။   ဒါဆိုရင္မင္းအလုပ္ကမင္းအခ်စ္ျဖစ္လာျပီး မင္းဘဝမွာ   အမ်ားၾကီးေအာင္ျမင္မွဳရလာမွာျဖစ္တယ္။ ဘဝမွာေက်နပ္မွဳရဖို႔ဆိုတာ   မင္းယံုၾကည္တဲ့ အလုပ္တစ္ခုလုပ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။   ၾကီးမားတဲ့အလုပ္လုပ္ဖို႔ဆိုတာ မင္းလုပ္တဲ့ အလုပ္ကို ခ်စ္တတ္ျခင္းပဲ   ျဖစ္ပါတယ္။ မင္းရွာလို႔ မေတြ႕ေသးဘူးဆိုရင္ထပ္ရွာလိုက္ပါဦး။ ေနရာမခ်နဲ႔ဦး။   ႏွလံုးသားက သိရွိထားတဲ့အတိုင္း မင္းရွာလို႔ ေတြ႕လာရင္ သိသြားမွာပါ။   အခ်စ္အတိုင္းပါပဲ ရက္၊ လ၊ ႏွစ္ေတြၾကာလာတာနဲ႔အမ် တဖည္းဖည္းနဲ႔   ေကာင္းလာမွာပါ။ အဲဒီေတာ့ ေနရာမခ်နဲ႔ဦး၊ ထပ္၍ရွာပါဦး မနက္ျဖန္သို႔။

တတိယကေတာ့ ေသတဲ့အေၾကာင္းပါ

ကၽႊန္ေတာ္ တစ္ဆယ့္ခုႏွစ္ႏွစ္ (၁၇) အရြယ္မွာ ဖတ္ဖူးတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္က "ဒီေန႔ဟာ  မင္းရဲ့ ေနာက္ဆံုးေန႔လို သေဘာထား အသက္ရွင္သြားရင္ တစ္ေန႔ေတာ့ မင္းဟာ  မွန္သြားမွာပါတဲ့။" ဒီေဆာင္ပုဒ္ကကၽႊန္ေတာ့္ကို  အားရေစပါတယ္။ ကၽႊန္ေတာ္အသက္ ၃၃  ေက်ာ္လာတဲ့အခ်ိန္ကစျပီး နံနက္တိုင္း  မွန္ေရွ႕မွာ ရပ္ရင္း  ကၽႊန္ေတာ့္ကိုကၽႊန္ေတာ္ေမးတာက "ဒီေန႔ဟာငါ့ရဲ့ ေနာက္ဆံုးေန႔ျဖစ္ခဲ့ရင္  ဒီေန႔ငါလုပ္မယ့္ အလုပ္ကို ငါလုပ္ခ်င္ပါ့မလား" အေျဖေပၚလာတဲ့အခါတုိင္းမွာ NO  ပဲ ေန႔ရက္မ်ားစြာျဖစ္လာေတာ့ ကၽႊန္ေတာ္တစ္ခုခုေတာ့  ေျပာင္းဖို႔လိုအပ္တယ္လို႔ သိလာပါတယ္။ ကၽႊန္ေတာ့ဘဝမွာ  အခက္အခဲမ်ဳိးစံုကို ျဖတ္ေက်ာ္ႏိုင္ေစခဲ့တဲ့ အေကာင္းဆံုး  လက္နက္ကေတာ့  ငါ့ရဲ့ေနာက္ဆံုးေန႔ရက္ကနီးလာျပီဆိုတဲ့ အသိေလးပါပဲ။  ဘာ့ေၾကာင္းလဲဆိုေတာ့  ဘဝမွာမေကာင္းတာတစ္ခုခုျဖစ္လာမယ္ဆိုတဲ့  ေၾကာက္ရြင့္ျခင္းေတြ၊ မာန္မာနေတြ၊  ရွက္ေၾကာက္မွဳေတြကအစ ေသမင္းရဲ့  ေရွ႕ေအာက္မွာပဲ ရွံုးနိမ့္သြားျပီး  အမွန္တရားကအႏိုင္ယူရွင္သန္ေနလို႔ပါပဲ။  တစ္စံုတစ္ရာ ရွုံးမွာကို  ေၾကာက္တဲ့စိတ္ ဖယ္ရွားႏိုင္ဖို႔  အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းကေတာ့ ငါေသေတာ့မယ္ဆိုတဲ့  စိတ္ေလးေမြးထားဖို႔ပါပဲ။  ဘာတစ္ခုမွ စြဲလမ္း မက္ေမာမွဳမရွိေတာ့ဘူးဆိုရင္   ႏွလံုးသားေစရာကိုလိုက္ဖို႔ကလြဲျပီး က်န္တာမရွိေတာ့ပါဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္က ကၽႊန္ေတာ္ဟာကင္ဆာ ( Cancer) ေရာဂါ ခံစားေနရသူတစ္ဦးပါ။ နံနက္ 7:30 မွာ စကင္နာ (Scan) ရိုက္လိုက္ေတာ့ ေဒါက္တာက  ဒီဟာ ကုသလို႔မရတဲ့ ကင္ဆာတစ္မ်ိဳးျဖစ္တယ္လို႔ေျပာလိုက္ေတာ့  ကၽႊန္ေတာ္ဟာ  ေနာက္ထပ္ သံုးလကေနေျခာက္လေတာင္ အသက္မရွင္ရေတာ့မယ့္  အေျခအေနျဖစ္လာပါတယ္။  ကၽႊန္ေတာ့  ေဒါက္တာက အိမ္ျပန္ျပီး ျပင္ဆင္ဖို႔  ေျပာလိုက္ပါတယ္။  ဒါဟာေဒါက္တာေတြရဲ့ code တစ္ခုပါ။ မိသားစုေတြ goodbye  ေျပာဖို႔ပါပဲ။ ေသရေတာ့မွာေပါ့ကြယ္။ကၽႊန္ေတာ္ဟာဒီေရာဂါနဲ႔ပဲ ေန႔တုိင္းရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။  ေနာက္ဆံုးစစ္စီးတဲ့ေန႔မွာေတာ့ Biopsy လို႔ေခၚတဲ့ tumor ကေန cell တစ္ခ်ိဳ႕ေတြ  ျဖဳတ္ထုပ္လိုက္ပါတယ္။ ( cell ေတြတိုးဖြားျပီး cell division မရွိတာကို  ကင္ဆာလို႔ေခၚတာပါ) ကၽႊန္ေတာဟာ သတိေမ့ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအခ်ိန္မွာ  ကၽႊန္ေတာ့အနားမွာ ရွိတဲ့ ဇနီးကေျပာေတာ့ ေဒါက္က cells ေတြကို microscope နဲ႔  ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ငိုခဲ့ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒီ Pancreatic Cancer  ဟာ ခြဲစိတ္ျပီး ကုသလို႔ရမယ္မွန္သိလို႔ပါတဲ့။ အခုဆို ခြဲစိတ္ခဲ့ေတာ့  ကၽႊန္ေတာ္က်န္းမာပါျပီ။

ေသခ်င္တဲ့လူတစ္ေယာက္မွေတာ့  မရွိပါဘူး။ ေကာင္းကင္ႏိုင္ငံ  သြားခ်င္တဲ့လူေတြေတာင္မွ မေသခ်င္ၾကပါဘူး။  ဒါေပမယ့္ ေသမင္းကို ဘယ္သူမွ  မလြန္ဆန္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါဟာ လူသားေတြရဲ့  ေနာက္ဆံုးပန္းတိုင္ပါ။ ေသျခင္းကေတာ့  လူ႕ဘဝမွာ လြန္ဆန္လို႔မရဘဲ ဆန္းျပားတဲ့  ျဖစ္ရပ္တစ္ခုပါ။ ေသမင္းကေတာ့  အိုမင္းျခင္းကေန ငယ္ရြယ္ျခင္းဘဝသို႔  ေျပာင္းလဲေပးတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ပါ။ ဒီေန႔မွာ  မင္းဟာငယ္ရြယ္ေပမယ့္ တဖည္းဖည္းနဲ႔  အသက္ေတြၾကီးလာျပီး တစ္ေန႔ေတာ့ ေသရမွာ  အမွန္ပါ။ ဒီလိုထိပ္လန္႔ေစတဲ့အတြက္  ဝမ္းနည္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္  ဒါဟာအမွန္တရားပါ။ အသက္ရွင္ရတဲ့ အခ်ိန္က  သိပ္တိုေတာ့ အခ်ိန္ကို အလကား  မျဖိဳးပါနဲ႔။ တျခားလူေတြရဲ့  ထင္ျမင္မွဳေအာက္မွာ အသက္မရွင္ပါနဲ႔။  မင္းေျခေထာက္ေပၚ မင္းရပ္တည္ပါ။  ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ့ ေတြးထိုးမွဳေအာက္မွာ  အသက္မရွင္ပါနဲ႔။ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ့ အၾကံ ( advice) ကို အေျခခံျပီး  အသက္မရွင္ပါနဲ႔။ ဒီအၾကံေတြရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ အခန္းေတြဟာ  သူတု႔ိပါဝင္ရင္ဆိုင္ေပးလို႔ရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။

အဂၤလိပ္စကား ျဖစ္ေပၚလာပံု

လူေတြသံုးတဲ့ဘာသာစကားေတြဟာ ဘယ္ကစလို႔ဘယ္လိုျဖစ္ေပၚလာတယ္ဆိုတာ သိက်စြာေျပာျပဖို႔မလြယ္ပါဘူး။ လူမ်ဳိးဘာသာစကားအမ်ားၾကီးထဲမွ အဂၤလိပ္စကား ျဖစ္ေပၚလာပံု အနည္းငယ္ေဆြးေႏြးၾကည့္ရေအာင္။

Anglo-Saxon ျဗိတိန္မလာခင္ကတည္းက အဂၤလိပ္စကားဟာ ဥေရာပေျမာက္ပိုင္းလူေတြကစကားအျဖစ္ေျပာက်ခဲ့ျပီျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီစကားဟာ အဂၤလိပ္စကားဆိုျပီး သတ္မွတ္ျခင္းေတာ့မရွိေသးပါဘူး။ ဒီအခ်ိန္ကာလဟာ ရည္လ်ွားတဲ့ကာလေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ ငါးရာစု၊ ေျခာက္ရာစုအတြင္းမွာ ဂ်ာမဏီ နယ္ခ်ဲ႕ေတြဟာ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ကေန ျဗိတိန္ႏိုင္ငံကိုေရာက္ရိွလာခဲ့တယ္လို႔သိရပါတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ျဗိတိသ်ွေတြနဲ႔မတူတဲ့စကားတစ္မ်ဳိးေျပာၾကပါတယ္။ အဲဒီစကားဟာ ေဂၚသစ္(က္) ( Gothic) စကားလို႔သိရတဲ့ Dutch, Frisian, German, and the Scandinavian စကားေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင္း သူတို႔စကားဟာ တိုက္တစ္တိုက္ထဲမွာေနျပီး အျခားအိမ္နီးနားခ်င္းႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ကြာျခားသလဲဆိုတာေတာ့ ဘယ္သူမွမသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီနယ္ခ်ဲ႕လူတစ္ခ်ဳိ႕ေတြက ဥေရာပေျမာက္ပိုင္းလူေတြရဲ့စကားလည္းေျပာပါတယ္။ အကုန္လံုးေတာ့မတူပါဘူး။ တစ္ခ်ဳိ႕ေတြက်ေတာ့လဲ လံုးဝမေျပာတတ္ပါဘူး။

အခုခ်ိန္မွာ သူတို႔တေတြရဲ့စကားနီးစပ္ပံု၊ ဆက္စပ္ပံု၊ ျခားနားပံုေတြ အခ်ိန္ကာလ အနည္းငယ္တာသိရတာဟာ အဲဒီေခတ္တုန္းက Germanic စကားနဲ႔ ရာစုအနည္းငယ္အတြင္း ေရးသားျပဳစုျခင္း မရွိခဲ့ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ Old English အကၡရာေရးသားျခင္းဟာ ၇၊ ၈၊ ၉ ရာစုမွာ ေပၚေပါက္လာတဲ့အခ်ိန္က်ေတာ့ စကားေျပာပံုေျပာနည္း အနည္းငယ္ျခားနားတာကိုသိရပါတယ္။ ( ရန္ကုန္စကား နဲ႔ အညာစကားမတူသလိုေပါ့ ) အဲဒီစကားဟာ Alfred the Great လို႔ေခၚျပီး 9^th ရာစုမွာ English လို႔သတ္မွတ္တဲ့စကားျဖစ္ပါတယ္။

Anglo-Sexon ျဗိတိန္မလာခင္ကတည္းက စလ္(တ္) The Celt လူမ်ဳိးေတြကျဗိတိန္မွာ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ျပီျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ Celt ဘာသာစကားဟာ ဒီေန႔အဂၤလိပ္စကားမွာ အနည္းငယ္တာပါပါတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕စာရွင္ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ စလ္(တ္) Celtic ဘာသာစကားဟာ အဂၤလိပ္သဒၵါစာအတြက္ အေျခခံတဲ့စကားျဖစ္တယ္ လို႔လည္းေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီဟာ သူတို႔ရဲ့အထင္ ( speculative) ပဲျဖစ္ျပီး အေထာက္အထားေတာ့ သိက်စြာမျပႏိုင္ပါဘူး။

English Grammar

(1) Simple Present: He sings.
(2) Present Perfect: He has sung.
(3) Present Continuous: He is singing.
(4) Present Perfect Continuous: He has been singing.

(5) Simple Past: He sang.
(6) Past Perfect: He had sung.
(7) Past Continuous: He was singing.
(8) Past Perfect Continuous: He had been singing.

(9) Simple Future: He will sing.
(10) Future Continuous: He will be singing.
(11) Future Perfect: He will have sung.
(12) Future Perfect Continuous: He will have been singing.

(1) Present simple

To describe something that’s always true, you use the present simple
1. Whales are mammals.

     2. Rice doesn’t grow in the climate.

     3. He lives in England.

You also use the present simple for things that happen regular
1. She leaves for school at 8 o’clock.

2. Does he work in a farm?

3. We don’t often go fishing.

(2) Present continuous

To describe an action that’s happening now, you use present continuous.
1. We are just having breakfast.

2. What are you reading?

3. She’s not listening to me!

The present continuous is also used to talk about something that’s not yet finished, even if you are not doing it at the moment when you are talking.

      1. I’m learning Japanese.

2. She’s writing a book about snail.

When something happens often, and you find it annoying, you use the present continuous with always.

1. He is always asking silly question.

2. They always coming around here to borrow something.

Some verbs are not used in continuous tense, for e.g. need, want, know, etc:

Look also at promise, agree, seem, appear, understand, and appreciate.
These verbs describe a state, not action.

     1. I need some new shoes.

2. She hates her job.

3. They love Chinese food.

4. He wants to go home.

5. Do you know John smith?

Other verbs are used in the present continuous when they describe an action and the present simple when they describe a state.

E.g. 1. He’s tasting a soup.

2. The soup tastes salty.

3. She’s being difficult again.

4. What are you thinking about?

5. Do you think I should leave?

(3) Simple past

To describe action that’s finished in the past, you use simple past.

1. He got up, paid the bill, and left.

2. I didn’t read this letter; I just gave it to San.

3. What did you say to him?

Often a specific time is mentioned.

Did you speak to Mejonu yesterday?

You also use the simple past when you describe a state that continued for sometime, but that’s now finished.

1. I went to school in England.

2. Did she really work there for ten years?

3. He didn’t grow up in Canada, he went there as an adult.

Its also used to describe actions that happened regularly in the past.

1. I often played tennis with her. She always won.

2. They never went to the cinema when they lived in this country.

(4) Present perfect

To describe a state that started in the past and is still happening now you use present perfect.

1. They have lived here for ten years, and they don’t want to move.

2. I have worked here since 1998.

3. I have known her for years.

You also often used the present perfect when the time is not mentioned, or is not important.

1. He’s written a book.

2. We have bought a new computer.

Sometimes the action finished in the past, but affection is still felt in the present.

1. He’s lost his calculator (and he still hasn’t found it) < if we say he lost his key, we are not sure he found it again or not>

Notice the use of the present perfect with since and for to show the duration of an action or state up until the present.

1. I have known about it since Christmas.

2. How long have you know?

3. She hasn’t bought any new clothes for years.

In British English, the present perfect is often used with just, ever, already, and yet...

1. I’ve just arrived.

2. Have you ever been here before?

3. He’s already packed his suitcases.

4. Haven’t you finished yet?

Or to describe something that happened during a period of time that is not yet finished.

1. The train has been late three times this week.

2. He still hasn’t visited her.

(5) Present perfect continuous

To talk about an activity that started in the past and is still happening, or that has only just finished and its results are visible now.

1. I have been working since eight o’clock. Can I have a break now?

2. My hands are dirty because I’ve been gardening.

3. They haven’t been learning English very long.

(6) Past continuous

To describe something that was already in progress when something else happens.

1. It was raining when I left the house.

2. Was he cooking dinner when you got home?

3. I wasn’t wearing a coat and I got very wet.

As with the present continuous, this tense cannot be used with state verb.

The fresh bread smelled wonderful (not was smelling)

(7) Past perfect

To describe something that happened before another action in the past.

1. When I got to the station, the train had left.

2. I had never met Ed before, he came to California.

3. They had moved into the flat three months before Joe lost his job.

(8) Past perfect continuous

To describe an activity that went on for a period of time further back in the past than something else.

1. My hands were dirty because I had been gardening.

                  2. She hadn’t been working at the shop very long when they sacked her.

About future

To talk about future plans, where the time is mentioned.
1. He’s flying to Japan in august.

2. What are you doing this evening?

3. I’m not starting my new job till next Monday.

To talk about what you intend to do in the future but have not yet arranged.

1. I’m going to phone Michael tonight.

2. What are you going to do when you leave school?

3. I’m not going to be as strict with my children as my parents were with me.

(9) Simple Future
However, to talk about a decision that you make as you are speaking, you say will with the infinitive.

1. I can’t do this, I will ask the teacher.

2. I will take the blue one.

3. We’ll have the salad, please.

When you talk about what you know or think will happen in the future (but not about your own intention or plan) you use will with infinitive.
1. It will be 25* tomorrow.

2. She will be in the office on Monday.

3. Will he pass this exam, do you think?

4. This job want take long.

However, you use the present simple to refer to a future time after when, as soon as, before, until, etc;

1. Please call me as soon as you hear the news.

2. I will look after your sister until you get back.

3. You will recognize the street when you see it.

For request, promise, and offers, you used will with the infinitive.

1. Will you buy some bread on your way home?

2. We’ll be back early, don’t worry.

3. I will help you with your Maths.

To talk about the very near future, you can use about to with infinitive.

1. Go and ask him quickly, he’s about to leave.

 

(10) Future continuous

To talk about actions that will continuous for a period of time in the future, you use the future continuous tense

1. I will be waiting near the ticket office. I will be wearing a green hat.

2. This time next week my girlfriend will be coming here.

To ask somebody their plans or intention, you use will be + ing.

1. How many nights will you be staying here?

2. Will you be flying back or going by train?

(11) Future Perfect

To talk about something that will be finished at a particular time in the future, you use the future perfect.

1. I will have finished this work by 3 o’clock.

2. They’ll have lived here for four years in May.

To talk about future plans where something has been officially arranged, for e.g. on a time table or program you use the present simple.

1. We leave Florida at 5pm and arrive in California at next morning 8am.

      2. School starts on 7^th September.
(12) Future Perfect Continuous
Use the Future Perfect Continuous to show that something will continue up until a particular event or time in the future.
He will have been teaching for ten years next month. 
*Duration before something in future*